نور، زندگی است. وجود آن برای انسان‌ها، حیوانات و گیاهان ضرورتی غیرقابل انکار دارد. برای هزاران سال، پیش از آنکه بشر بتواند از نور مصنوعی بهره‌مند شود، تنها منبع روشنایی، نور طبیعی بود. امروزه مفاهیم نوین در طراحی روشنایی می‌کوشند با ترکیبی از نور طبیعی و مصنوعی، به افزایش رفاه و سلامت ما کمک کنند.
ما از چشم‌هایمان برای جهت‌یابی و درک محیط اطراف استفاده می‌کنیم. بیش از ۸۰ درصد اطلاعاتی که از جهان پیرامون دریافت می‌کنیم، از طریق بینایی است. چشم‌ها مهم‌ترین عضو حسی ما هستند؛ اما بدون نور، بینایی ممکن نیست. نور واسطه‌ای است که درک بصری را امکان‌پذیر می‌سازد.
نور، کیفیت زندگی است
تاریکی یا کم‌نوری، مانع دید مطلوب می‌شود. این وضعیت می‌تواند احساس ناامنی ایجاد کند و آرامش ما را مختل سازد. تنها روشنایی مناسب است که حس امنیت را در فضا ایجاد می‌کند.
نور نه‌تنها ما را قادر به دیدن می‌کند، بلکه بر خلق‌وخو، آرامش و سلامت روان ما نیز تأثیر می‌گذارد. از اواخر هزاره گذشته دریافته‌ایم که نور طبیعی روز و تغییرات آن در طول شبانه‌روز و سال، بر سطح هورمون‌ها اثر گذاشته و چرخه شبانه‌روزی یا سیرکادیان بدن را تنظیم می‌کند. بنابراین طراحی مناسب روشنایی، نقشی کلیدی در سلامت و کیفیت زندگی ایفا می‌کند.
در ابتدا فقط آتش بود …
برای قرن‌ها، خورشید تنها منبع نور انسان بود. حدود ۳۰۰ هزار سال پیش، انسان‌های اولیه شروع به استفاده از آتش برای تولید نور و گرما کردند. شعله‌های درخشان آتش به آن‌ها امکان می‌داد در غارهایی زندگی کنند که نور خورشید به آن نفوذ نمی‌کرد. به‌عنوان مثال، ترسیم غارنقاشی‌های آلتامیرا (Altamira) در حدود ۱۵ هزار سال پیش، تنها با بهره‌گیری از نور مصنوعی ممکن بوده است.
نور حاصل از آتش‌سوزی، مشعل‌ها، چراغ‌های روغنی و پی‌سوزها، اختراعاتی اساسی در زندگی روزمره انسان‌های پیشاتاریخ به شمار می‌رفتند.
اما استفاده از نور تنها به فضاهای بسته محدود نبود. فانوس دریایی اسکندریه در حدود سال ۲۶۰ پیش از میلاد ساخته شد و شواهدی از روشنایی خیابانی در شهر انطاکیه مربوط به سال ۳۷۸ پیش از میلاد وجود دارد.
در همان دوران، مردم شروع به طراحی نگهدارنده‌هایی کاربردی و زیبا برای شعله‌های روشنایی خود کردند. با این حال، تا چند هزار سال بعد، پیشرفت چشم‌گیری در لامپ‌های سوخت مایع رخ نداد؛ تا اینکه در سال ۱۷۸۳، «آیمه آرگاند» لامپی با مشعل مرکزی اختراع کرد.
در همان سال، «مینکلرز» موفق به ابداع روشی برای تولید گاز زغال‌سنگ شد که از آن برای روشنایی با فانوس‌های گازی استفاده می‌کردند. هم‌زمان، آزمایش‌هایی نیز بر روی لامپ‌های قوس الکتریکی آغاز شد، اما این روش‌ها تا زمانی که «ورنر زیمنس» در سال ۱۸۶۶ توانست با استفاده از دینام، برق را به‌صرفه تولید کند، ارزش عملی نداشتند.
آغاز واقعی عصر نور الکتریکی به سال ۱۸۷۹ بازمی‌گردد؛ زمانی که «توماس ادیسون» با اختراع مجدد لامپ رشته‌ای و توسعه کاربردی آن، انقلابی در روشنایی ایجاد کرد. البته لازم به یادآوری است که پیش از او، در سال ۱۸۵۴، ساعت‌ساز آلمانی «یوهان هاینریش گوبل» نمونه‌ای از این لامپ را ساخته بود.
لامپ، LED و کنترل روشنایی
افزایش بهره‌وری لامپ‌ها در تولید نور و بهبود عملکرد چراغ‌ها همواره هدفی مهم در صنعت روشنایی بوده است. پس از لامپ‌های رشته‌ای، لامپ‌های هالوژن و لامپ‌های تخلیه در گاز معرفی شدند.
تا اواخر دهه ۱۹۸۰، تمرکز اصلی بر توسعه لامپ‌های فلورسنت کارآمد و بالاست‌های الکترونیکی بود. اما با عرضه نخستین LEDها در میانه دهه ۱۹۹۰، انقلابی در صنعت روشنایی رقم خورد. LEDها بسیار کارآمد، بادوام، قابل اتصال و دقیقاً قابل کنترل هستند.
براساس گزارش ZVEI در سال ۲۰۱۵، تقریباً نیمی از روشنایی فضای بیرونی و بیش از ۳۰ درصد از چراغ‌های فضای داخلی، از ماژول‌های LED استفاده می‌کنند. در نتیجه، روشنایی روزبه‌روز پویاتر می‌شود.
گذار صنعت روشنایی به فناوری‌های مبتنی بر LED و توسعه سیستم‌های هوشمند کنترل روشنایی، نه‌تنها راهکاری برای مصرف بهینه انرژی است، بلکه دریچه‌ای به سوی کاربردهای نوین گشوده است. این پیشرفت‌ها، امکان انطباق هرچه بهتر سیستم‌های روشنایی با نیازهای عملکردی، احساسی و زیستی انسان‌ها را فراهم کرده‌اند.
اثر سه جانبه نورنور برای عملکردهای بینایی – بینایی بدون ضعف را که برای چشم‌ها راحت بوده و فاقد خیرگی می‌باشد تضمین می‌کند. نور و اثرات بیولوژیکی آن – چرخه سیرکادیان را تقویت کرده و تأثیری انرژی‌زا یا آرام بخش دارد. نور و اثرات هیجانی و عاطفی – معماری و فضا را ارتقا داده، به آن شکل می‌دهد و بهبود اثرات زیبایی شناختی را موجب می‌گردد.
|
| برای افزایش دانش روشنایی خود می‌توانید به بلاگ شرکت مهندسی آلتون‌رای مرجعه فرمایید. |
